Czy soja jest szkodliwa – poznaj fakty

518

Soja – jeść czy nie jeść? Jest zdrowa czy nie? Przegląd badań naukowych na temat soi. Krótkie omówienie wpływu na cholesterol, raka piersi, a także temat GMO i wpływu na płodność.

Coraz częściej słyszymy kontrowersje na temat soi i odnoszenie się do pojedynczych badań. Natomiast istnieje wiele badań, które mają dość różne konkluzje – często sprzeczne. Przedstawię kilka najważniejszych, myślę, że warto się z nimi zapoznać, by samemu wyrobić sobie pewną opinię na temat soi.

czy soja jest szkodliwa?

Cholesterol

Stwierdzono, że izoflawonoidy sojowe obniżają poziom „złego” cholesterolu LDL, chociaż nie zwiększają poziomu „dobrego” cholesterolu HDL „dobrego” cholesterolu.

Spożywanie soi (np. tofu) jako alternatywy dla białka zwierzęcego może pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL. To z kolei zmniejsza ryzyko miażdżycy i wysokiego ciśnienia krwi.

FDA (amerykańska Agencja Żywności i Leków) ustaliła 25 g dziennie białka sojowego jako minimalną dawkę potrzebną do wpływu na poziom cholesterolu.

Badania wykazały, że spożycie soi może obniżyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo może wpłynąć na spadek wagi i obniżenie wskaźnika masy ciała (BMI).

Rak piersi

Kilka badań klinicznych i eksperymentów sugeruje, że genisteina (czyli dominujący izoflawon w soi) ma właściwości antyoksydacyjne – te z kolei mogą hamować wzrost komórek nowotworowych.

Jest to nieco dezorientujące, ponieważ izoflawony mają strukturę chemiczną podobną do estrogenu, a wysokim poziom estrogenu może zwiększać ryzyko raka piersi. Natomiast spożywanie umiarkowanych ilości (lub do dwóch porcji dziennie żywności na bazie soi) nie wpływa na wzrost guza czy ryzyko zachorowania na raka piersi. 

Istnieje natomiast coraz więcej dowodów na to, że regularne spożywanie soi może zmniejszyć prawdopodobieństwo nawrotu raka piersi. Te dowody nie są jeszcze tak mocne, aby nagle zalecić soję wszystkim kobietom, które chorowały na raka piersi.

Nie ma zatem jeszcze wystarczających badań na to, że genisteina działa i można ją stosować terapeutycznie – naukowcy badają te związki.

Cukrzyca

Osoby z cukrzycą typu 2 często mają problemy z nerkami, organizm wydziela nadmierną ilość białka w moczu.

Wyniki jednego z badań wskazują, że u osób, które spożywały tylko białko sojowe, organizm wydalał mniej białka niż u osób, które spożywały tylko białko zwierzęce. Naukowcy sugerują zatem, że spożywanie białka sojowego może przynieść korzyści pacjentom z cukrzycą typu 2.

Funkcje nerek

Białko sojowe może zwiększać czynność nerek, co przekłada się na korzyści u osób, które są poddawane dializom i u pacjentów po przeszczepie nerek.

Badania wskazały pozytywny wpływ soi na niektóre biomarkery u osób z przewlekła chorobą nerek, może to wynikać ze względu na wpływ białka na poziom lipidów we krwi.

Menopauza

Niektóre badania sugerują, że spożywanie produktów sojowych, ze względu na zawarte w nich fitoestrogeny, może pomóc złagodzić objawy menopauzy (np. uderzenia gorąca).

Istnieją dowody na to, że spożywanie produktów sojowych bogatych w genisteinę może pomóc w zmniejszeniu częstotliwości i nasilenia uderzeń gorąca. Jednak potrzeba więcej badań, aby dokładnie ustalić te zależności.

soja produkty zastosowanie wlasciwosci odzycze 3732675

Choroby mózgu związane z wiekiem

Badania populacyjne wykazały, że w regionach, w których ludzie spożywają więcej soi, występuje mniejsza częstość zaburzeń psychicznych związanych z wiekiem.

Wyniki są jednak mieszane. Jedna grupa badawcza stwierdziła, że ​​leczenie izoflawonami soi było związane z lepszą wydajnością w pamięci niewerbalnej, płynności słownej i innych funkcjach.

Ta sama grupa przeprowadziła kolejne małe badanie, w którym uczestniczyło 65 osób w wieku powyżej 60 lat z chorobą Alzheimera i nie zauważyła, aby sojowe izoflawiny miały  jakiekolwiek korzyści poznawcze. Jednak wyniki opublikowane w 2017 r. sugerują, że produkty sojowe mogą pomóc osobom cierpiącym na chorobę Alzheimera ze względu na zawartość lecytyny, która pomaga organizmowi wytwarzać fosfolipidowy kwas fosfatydowy (PA) i fosfatydyloserynę (PS).

PA i PS odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu neuronów.

KONTROWERSJE

Produkty sojowe mogą być zdrową alternatywą dla produktów mięsnych, ale istnieją pewne kontrowersje dotyczące ich wpływu na zdrowie.

Ryzyko raka piersi

Niektórzy badacze sugerują, że wysokie spożycie soi może być związane z większym prawdopodobieństwem zachorowania na raka piersi. Jednak badania geograficzne pokazują, że na obszarach, gdzie kobiety spożywają więcej soi, wskaźnik raka piersi jest niższy. Nie ma też wystarczających dowodów (z badań klinicznych na ludziach), aby potwierdzić to ryzyko.

Co więcej, wpływ wydaje się odnosić tylko do określonego typu raka piersi, który jest pozytywny względem receptora estrogenu.

Niektóre wczesne badania gryzoni sugerowały, że wysokie spożycie soi może zwiększyć wzrost guza, ale późniejsze badania wykazały, że szczury metabolizują soję inaczej niż ludzie, co powoduje, że wcześniejsze wyniki są nieważne.

Uważa się, że umiarkowane ilości produktów sojowych nie wpływają na wzrost guza ani ryzyko zachorowania na raka piersi.

W rzeczywistości inni badacze stwierdzili, że spożywanie co najmniej 10 mg soi każdego dnia może zmniejszyć nawrót raka piersi o 25%. Inni sugerują, że ze względu na sposób działania izoflawonów sojowych mogą one pomóc chronić organizm przed chorobą.

Produkty przetworzone

Badania sugerują, że poziom ryzyka wzrostu guza zależy też od stopnia przetworzenia produktu sojowego.  Lepiej spożywać tofu i inne produkty sojowe, które zostały poddane minimalnym procesom obróbki (tj. tofu, mleko sojowe, tempeh).

Produkty wytwarzane z soi, takie jak kiełbaski sojowe mogą zawierać dodatki np. sód i środki aromatyzujące, które powodują, że są one mniej zdrowe.

Ważne jest zatem, aby sprawdzać etykiety produktów. 

Płodność

Inną obawą związaną z dużym spożyciem soi jest to, że fitoestrogeny w produktach sojowych mogą mieć łagodny wpływ na feminizację i że może to prowadzić do ginekomastii (rozwój sutków u mężczyzn) lub wpływać na płodność.

Istnieją tylko pojedyncze raporty dotyczące feminizacji w wyniku spożycia soi. U zwierząt odnotowano, że spożycie fitoestrogenów ma wpływ na płodność, rozwój seksualny i zachowanie. Efekty feminizujące u ludzi mogą być subtelne i możliwe do zidentyfikowania tylko statystycznie w dużych populacjach.

GMO

Produkty sojowe pochodzące z USA są często genetycznie zmodyfikowane (GM).  Według danych USDA w 2014 r. 94% użytków rolnych soi w USA wykorzystano do uprawy soi genetycznie zmodyfikowanej.  W związku z tym pojawiły się ogólnoświatowe obawy dotyczące wpływu na zdrowie i bezpieczeństwa środowiska.

W jednym z przeglądów naukowych stwierdzono, że jedzenie żywności modyfikowanej genetycznie może prowadzić do chorób opornych na antybiotyki. Kwestionowano również bezpieczeństwo długoterminowe, ponieważ produkty GMO są stosunkowo niedawno na rynku.

Ilość potencjalnie korzystnych izoflawonów może być niższa w genetycznie zmodyfikowanych nasionach soi. Przeniesienie alergenów i tworzenie nowych alergenów to dodatkowe problemy związane z GMO.

Chociaż wiele osób wyraziło obawy dotyczące bezpieczeństwa upraw GMO, WHO stwierdza, że „żywność genetycznie modyfikowana dostępna obecnie na rynku międzynarodowym przeszła oceny bezpieczeństwa i prawdopodobnie nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi”. Należy jednak przeprowadzić dalsze badania, aby zrozumieć rzeczywisty wpływ upraw GM na zdrowie.

Aby uniknąć GMO, szukaj organicznych produktów sojowych lub tych oznaczonych jako niemodyfikowane genetycznie.

Czy w Polsce jest żywność GMO? Sprawdź tutaj

Źródła:
1. Soy isoflavones lower serum total and LDL cholesterol in humans: a meta-analysis of 11 randomized controlled trials. Taku K1, Umegaki K, Sato Y, Taki Y, Endoh K, Watanabe S., Am J Clin Nutr. 2007 Sep;86(3):809.
2. Effect of soy on metabolic syndrome and cardiovascular risk factors: a randomized controlled trial
Massimiliano Ruscica, Chiara Pavanello, Sara Gandini, Monica Gomaraschi, Cecilia Vitali, Chiara Macchi, Beatrice Morlotti, Gilda Aiello, Raffaella Bosisio, Laura Calabresi, Anna Arnoldi, Cesare R. Sirtori, Paolo Magni
3. Genistein and Cancer: Current Status, Challenges, and Future Directions
4. Caan BJ, Natarajan L, Parker B, Gold EB, Thomson C, Newman V, Rock CL, Pu M, Al-Delaimy W, Pierce JP. Soy food consumption and breast cancer prognosis. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2011;20:854-58.
5. Isolated Soy Protein Consumption Reduces Urinary Albumin Excretion and Improves the Serum Lipid Profile in Men with Type 2 Diabetes Mellitus and Nephropathy1,2 Sandra R. Teixeira, Kelly A. Tappenden, LeaAnn Carson, Richard Jones*, Mukund Prabhudesai*, William P. Marshall*, and John W. Erdman Jr.3
6.The effects of soy protein on chronic kidney disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Zhang J1, Liu J1, Su J1, Tian F1.
7. Soy Lecithin-Derived Phosphatidylserine Plus Phosphatidic Acid: Effects on Brain Functions in Elderly Patients with Alzheimer’s Disease and Dementia Margret I. Moré1* and David Rutenberg
8.Soy consumption during menopause S. Bolca,1 M. Bracke,2 and H. Depypere
9. Soy and phytoestrogens: possible side effects Sergei V. Jargin

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Close
VegeSzamanka © Copyright 2022. All rights reserved.
Close